Het groeve- en mijnlandschap
Steenkoolontginning in het Ruhrgebied.
STEENKOOLGEBIEDEN IN EUROPA
Duitsland:
in het Ruhrgebied in Noord-Rijnland-Westfalen zijn er nog enkele steenkoolmijnen en bruinkoolwinnings gebieden (Bruinkoolmijn). Eind 2011 waren de steenkoolreserves 6.708 miljoen ton groot, dit is 0,81% van het wereldwijde totaal. De productie van steenkool bedroeg 188.6 miljoen ton, dit is 1,1% van het wereldwijde totaal. De bruinkoolreserves zijn goedkoop te produceren, waardoor het een van 's werelds grootste producenten van bruinkool (20% van de wereldproductie). Duitsland heeft de grootste steenkoolreserves in de EU, meer dan 97 procent is bruinkool. De Rijnland bruinkool-mijnstreek ten westen van Keulen heeft een oppervlakte van ongeveer 2.500 km2.
in het Ruhrgebied: in 1957 waren er 140 steenkoolmijnen, terwijl er in 2005 nog maar zeven over waren. De laatste nog actieve mijnen werden na 2018 gesloten. Niet alleen mijnwerkers zelf raakten hierdoor werkloos. Ook werknemers uit sectoren die aan de mijnindustrie verbonden zijn, zoals de staalindustrie, raakten hun baan kwijt. Het huidige werkloosheidspercentage in de regio ligt rond de 14,5 procent. Door middel van subsidies probeerde de Duitse staat de overgebleven mijnen zo lang mogelijk open te houden. De regering van Duitsland heeft in januari 2007 aangekondigd dat zij voornemens was de steenkoolmijnen in 2018 te sluiten. Begin 2012 waren er nog vijf steenkoolmijnen in productie in Duitsland: 1: Bergwerk Ibbenbüren, Ibbenbüren, 2: Zeche Auguste Viktoria, Marl (voorgenomen sluiting 2015), 3: Bergwerk Prosper-Haniel, Bottrop, 4: Bergwerk West, Kamp Lintfort (gesloten december 2012), 5: Bergwerk Saar, Saarlouis (gesloten juni 2012).
Laatste steenkoolmijnen in Duitsland zijn nu ook gesloten
Mijn Stad Jaarlijkse productie in milj. ton Werknemers Sluiting Ibbenbüren Ibbenbüren 1,96 2.553 Gesloten op 31 December 2019 Prosper-Haniel Bottrop 3,0 4.200 Gesloten op 31 December 2019 Totaal 4,96 6.753
In Duitsland is in december 2019 de laatste steenkoolmijn, de Prosper Haniel in Bottrop, gesloten. De steenkoolproductie loopt al decennia terug. In 2019 werd daarentegen 131 Mt bruinkool geproduceerd, voornamelijk voor de opwekking van elektriciteit en warmte in huis. In januari 2020 bereikten de Duitse nationale regering en de deelstaten een akkoord om de bruinkoolproductie tegen 2038 af te bouwen. De hoeveelheden bruinkool die tijdens de uitfaseringsperiode worden geproduceerd, zullen worden bepaald door de marktomgeving voor met bruinkool gestookte elektriciteitsopwekking. Tsjechië overweegt een soortgelijk plan.
Frankrijk:
Nord-Pas de Calais was een kolen-mijnstreek. De productie van steenkool bedroeg in 2009 nog 0,2 miljoen ton. In 2003 produceerde de laatste twee ondergrondse kolenmijnen, in Lotharingen, ongeveer 1,2 Mt steenkool. In januari 2004 werden beide mijnen gesloten. Het staatsbedrijf, Charbonnages de France, heeft zijn laatste productie in april 2004 gestaakt, maar er zijn sindsdien plannen om de productie van steenkool te hervatten. Het Britse bedrijf, ATH, via haar Franse dochtermaatschappij SRMMC, heeft zes kolen concessies in zuid-centraal Frankrijk met een oppervlakte van 36 km2. Men schat dat er ongeveer 4,5 miljoen ton steenkool aanwezig is.
Verenigd Koninkrijk:
In Groot-Brittannië is de laatste kolenmijn gesloten. Daarmee is een einde gekomen aan een lange traditie van het mijnen van kolen, die zijn hoogtepunt beleefde tijdens de industriële revolutie van het Verenigd Koninkrijk. In 1920 werkten in Groot-Brittannië meer dan een miljoen mensen in de mijnindustrie. De opgegraven kool werd gebruikt als brandstof voor treinen, fabrieken en voor de verwarming van huizen. Na dit hoogtepunt namen de activiteiten in Britse mijnen echter af. Gas en kernenergie kwamen in beeld. Tot 1984 sloten honderden koolmijnen. In dat jaar besloot de overheid om goedkoop steenkool te importeren uit landen als Colombia en Rusland.
Zie ook. NOORD-MINE RESEARCH SOCIETY. Klik hier.
In 2019 is de steenkoolproductie in de Europese Unie met 15% gedaald tot 373 Mt ten opzichte van het voorgaande jaar. Deze daling is voornamelijk toe te schrijven aan de sluitingen in Duitsland en daling in Polen (-8%).
De ontwikkelingen in de Europese Unie zijn in 2020 versterkt door de gevolgen van de Covid-19-crisis. Volgens schattingen zal de kolenproductie in de EU met 21% afnemen als gevolg van ontwikkelingen in Duitsland en Polen (-14%). Zelfs het economische herstel in 2021 zal naar verwachting de trend niet kunnen keren. Er wordt slechts een kleine stijging van 4,0% verwacht.
In Polen bestond de steenkoolproductie in 2019 uit bruinkool (50 miljoen ton) voor energieopwekking, en thermische steenkool (50 miljoen ton) voor gebruik bij de opwekking van elektriciteit, en de industriële en residentiële sector, evenals cokeskolen (12 miljoen ton). De daling van de kolenproductie in Polen in 2019 werd gedreven door verslechterende marktomstandigheden voor binnenlandse kolen en afnemende kolengestookte elektriciteitsopwekking. De kosten van de binnenlandse steenkoolproductie zijn de afgelopen jaren gestegen en worden weerspiegeld in de binnenlandse steenkoolprijzen. De invoer van goedkopere kolen, vooral uit Rusland, blijft de binnenlandse productie onder druk zetten. Nu de vraag naar steenkool afneemt en er in 2020 voorraden worden aangelegd, heeft de Poolse regering de invoer van steenkool door staatsbedrijven stopgezet. Toch wordt in 2020 een verdere daling van de kolenproductie verwacht.
In september 2020 bereikten de Poolse regering en vakbonden een akkoord om de activiteiten van twee thermische steenkoolmijnen van het staatsbedrijf Polska Grupa Gornicza (PGG) stop te zetten en om alle steenkoolmijnen van PGG tegen 2049 te sluiten. In het geval dat deze beslissing gevolgen heeft voor investeringen in de mijnbouw, zou de daling van de steenkoolproductie kunnen versnellen.
GEOLOGISCHE BOUW
De Ruhr heeft de steenkool in het zuiden blootgelegd, zodat men daar aan dagbouw kon doen. Naar het noorden toe duiken de lagen steeds dieper weg. Pas in 1850 startte de massaproductie in de centrale zone via schachtbouw. Hier delfde men vooral vette steenkool voor de metaalindustrie. In het zuiden had men toen vooral magere steenkool! De hele steenkoolformatie bevat ruim 80 ontginbare aders, met een reserve voor zeker 450 jaar.
SOORTEN MIJNSCHACHTEN
erbindingsschachten dienen voor de BELUCHTING van de mijn en voor het TRANSPORT van mijnarbeiders en machines. Dergelijke schacht neemt maar weinig ruimte in beslag. Via de hoofdschachten transporteert men de STEENKOOL naar de bovengrond waar de steenkool dan wordt gewassen en opgeslagen. De hoofdschacht met omringende gebouwen beslaat soms 100 ha.
CRISIS EN HEROPBLOEI
In het Ruhrgebied daalde de bevolking van 5,7 miljoen in 1960 naar 5,2 miljoen in 1990. Dit kwam door een afname van de steenkool en de staalindustrie. Veel werklozen trokken naar de randgebieden van het Ruhrgebied. Sedert 1990 is er een reconversie (omschakeling in de industrie). Nieuwe en moderne fabrieken werden opgericht! Het aantal inwoners is weer gestegen naar 5.9 miljoen (2005). In 2010 wonen er ongeveer 5,7 miljoen mensen in 11 grotere steden en 42 kleinere gemeenten.
PROBLEMEN IN HET RUHRGEBIED
Men onttrekt te veel zoetwater uit de Lippe, Emscher en Ruhr. Er zijn te grote verzakkingen in het gebied. Er ontstaan nu vaak overstromingen. De Ruhr levert vooral drinkwater. De Lippe zorgt voor koelwater en het kanalenstelsel. De Emscher moet het afvalwater afvoeren.
STEENKOOL
Steenkool bestaat uit afzettingen van plantenresten die in het geologisch verleden (de West-Europese steenkool in het carboon), zijn gevormd na langdurig aan hoge druk en warmte zijn blootgesteld, waarbij tamelijk zuivere koolstof en vluchtige verbindingen ontstonden, waarvan de laatste weer grotendeels zijn ontsnapt. De transformatie verloopt met toenemende blootstelling aan druk en temperatuur van veen via bruinkool naar steenkool en antraciet uiteindelijk naar grafiet. Dat voor dit proces in principe geen lange tijd nodig is, is in diverse experimenten bewezen. Hierbij werd organisch materiaal aan sterke druk onderworpen waarbij zich binnen een paar dagen steenkool vormde. Steenkool is een fossiele brandstof die in grote afzettingen wereldwijd verbreid te vinden is en het is een belangrijke energiebron voor industriële processen en elektriciteitscentrales. Ook wordt het na ontgassing als cokes gebruikt in hoogovens als koolstof- en energiebron bij de productie van ijzer. Voor energieopwekking is het de laatste decennia steeds minder in trek omdat bij de verbranding ervan veel meer koolstofdioxide, een broeikasgas, ontstaat dan bij de verbranding van aardolie of aardgas, en omdat het vaak vrij sterk verontreinigd is met o.a. zwavel waardoor bij de verbranding ook het schadelijke zwaveldioxide als bijproduct ontstaat. Het blijft echter een van de goedkoopste fossiele brandstoffen. In steenkoolafzettingen zijn vaak de afdrukken van de fossiele planten en bomen herkenbaar.
De voorraad steenkool is veruit het grootst. Zelfs de bewezen reserve zou de wereld, bij gelijkblijvend steenkoolverbruik, nog 180 jaar kunnen voorzien. Mocht ook de volledige speculatieve reserve winbaar blijken, kan daar nog 502 jaar steenkoolverbruik aan worden toegevoegd, zodat de aarde maximaal tot het jaar 2682 van steenkool kan worden voorzien. (In werkelijkheid zal ook het steenkoolverbruik in de nabije toekomst aanzienlijk stijgen.)
Recordverbruik steenkool in 2023, daling is ingezet. De wereldwijde vraag naar steenkolen bereikt dit jaar een recordpunt. Dat blijkt uit het jaarlijkse rapport van het Internationaal Energie Agentschap (IEA). De verwachting is wel dat die vraag de komende jaren zal afnemen. Volgens energiedeskundige Jilles van den Beukel van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) zitten er dan ook twee kanten aan de medaille.
Extra uitleg over
mijnbouw. Klik hier.
Ruhrgebied. Klik hier.
in het Ruhrgebied in Noord-Rijnland-Westfalen zijn er nog enkele steenkoolmijnen en bruinkoolwinnings gebieden (Bruinkoolmijn). Eind 2011 waren de steenkoolreserves 6.708 miljoen ton groot, dit is 0,81% van het wereldwijde totaal. De productie van steenkool bedroeg 188.6 miljoen ton, dit is 1,1% van het wereldwijde totaal. De bruinkoolreserves zijn goedkoop te produceren, waardoor het een van 's werelds grootste producenten van bruinkool (20% van de wereldproductie). Duitsland heeft de grootste steenkoolreserves in de EU, meer dan 97 procent is bruinkool. De Rijnland bruinkool-mijnstreek ten westen van Keulen heeft een oppervlakte van ongeveer 2.500 km2.
in het Ruhrgebied: in 1957 waren er 140 steenkoolmijnen, terwijl er in 2005 nog maar zeven over waren. De laatste nog actieve mijnen werden na 2018 gesloten. Niet alleen mijnwerkers zelf raakten hierdoor werkloos. Ook werknemers uit sectoren die aan de mijnindustrie verbonden zijn, zoals de staalindustrie, raakten hun baan kwijt. Het huidige werkloosheidspercentage in de regio ligt rond de 14,5 procent. Door middel van subsidies probeerde de Duitse staat de overgebleven mijnen zo lang mogelijk open te houden. De regering van Duitsland heeft in januari 2007 aangekondigd dat zij voornemens was de steenkoolmijnen in 2018 te sluiten. Begin 2012 waren er nog vijf steenkoolmijnen in productie in Duitsland: 1: Bergwerk Ibbenbüren, Ibbenbüren, 2: Zeche Auguste Viktoria, Marl (voorgenomen sluiting 2015), 3: Bergwerk Prosper-Haniel, Bottrop, 4: Bergwerk West, Kamp Lintfort (gesloten december 2012), 5: Bergwerk Saar, Saarlouis (gesloten juni 2012).
Laatste steenkoolmijnen in Duitsland zijn nu ook gesloten
| Mijn | Stad | Jaarlijkse productie in milj. ton | Werknemers | Sluiting |
| Ibbenbüren | Ibbenbüren | 1,96 | 2.553 | Gesloten op 31 December 2019 |
| Prosper-Haniel | Bottrop | 3,0 | 4.200 | Gesloten op 31 December 2019 |
| Totaal | 4,96 | 6.753 |
In Duitsland is in december 2019 de laatste steenkoolmijn, de Prosper Haniel in Bottrop, gesloten. De steenkoolproductie loopt al decennia terug. In 2019 werd daarentegen 131 Mt bruinkool geproduceerd, voornamelijk voor de opwekking van elektriciteit en warmte in huis. In januari 2020 bereikten de Duitse nationale regering en de deelstaten een akkoord om de bruinkoolproductie tegen 2038 af te bouwen. De hoeveelheden bruinkool die tijdens de uitfaseringsperiode worden geproduceerd, zullen worden bepaald door de marktomgeving voor met bruinkool gestookte elektriciteitsopwekking. Tsjechië overweegt een soortgelijk plan.
Frankrijk:
Nord-Pas de Calais was een kolen-mijnstreek. De productie van steenkool bedroeg in 2009 nog 0,2 miljoen ton. In 2003 produceerde de laatste twee ondergrondse kolenmijnen, in Lotharingen, ongeveer 1,2 Mt steenkool. In januari 2004 werden beide mijnen gesloten. Het staatsbedrijf, Charbonnages de France, heeft zijn laatste productie in april 2004 gestaakt, maar er zijn sindsdien plannen om de productie van steenkool te hervatten. Het Britse bedrijf, ATH, via haar Franse dochtermaatschappij SRMMC, heeft zes kolen concessies in zuid-centraal Frankrijk met een oppervlakte van 36 km2. Men schat dat er ongeveer 4,5 miljoen ton steenkool aanwezig is.
Verenigd Koninkrijk:
In Groot-Brittannië is de laatste kolenmijn gesloten. Daarmee is een einde gekomen aan een lange traditie van het mijnen van kolen, die zijn hoogtepunt beleefde tijdens de industriële revolutie van het Verenigd Koninkrijk. In 1920 werkten in Groot-Brittannië meer dan een miljoen mensen in de mijnindustrie. De opgegraven kool werd gebruikt als brandstof voor treinen, fabrieken en voor de verwarming van huizen. Na dit hoogtepunt namen de activiteiten in Britse mijnen echter af. Gas en kernenergie kwamen in beeld. Tot 1984 sloten honderden koolmijnen. In dat jaar besloot de overheid om goedkoop steenkool te importeren uit landen als Colombia en Rusland.
Zie ook. NOORD-MINE RESEARCH SOCIETY. Klik hier.
In 2019 is de steenkoolproductie in de Europese Unie met 15% gedaald tot 373 Mt ten opzichte van het voorgaande jaar. Deze daling is voornamelijk toe te schrijven aan de sluitingen in Duitsland en daling in Polen (-8%).
De ontwikkelingen in de Europese Unie zijn in 2020 versterkt door de gevolgen van de Covid-19-crisis. Volgens schattingen zal de kolenproductie in de EU met 21% afnemen als gevolg van ontwikkelingen in Duitsland en Polen (-14%). Zelfs het economische herstel in 2021 zal naar verwachting de trend niet kunnen keren. Er wordt slechts een kleine stijging van 4,0% verwacht.
In Polen bestond de steenkoolproductie in 2019 uit bruinkool (50 miljoen ton) voor energieopwekking, en thermische steenkool (50 miljoen ton) voor gebruik bij de opwekking van elektriciteit, en de industriële en residentiële sector, evenals cokeskolen (12 miljoen ton). De daling van de kolenproductie in Polen in 2019 werd gedreven door verslechterende marktomstandigheden voor binnenlandse kolen en afnemende kolengestookte elektriciteitsopwekking. De kosten van de binnenlandse steenkoolproductie zijn de afgelopen jaren gestegen en worden weerspiegeld in de binnenlandse steenkoolprijzen. De invoer van goedkopere kolen, vooral uit Rusland, blijft de binnenlandse productie onder druk zetten. Nu de vraag naar steenkool afneemt en er in 2020 voorraden worden aangelegd, heeft de Poolse regering de invoer van steenkool door staatsbedrijven stopgezet. Toch wordt in 2020 een verdere daling van de kolenproductie verwacht.
In september 2020 bereikten de Poolse regering en vakbonden een akkoord om de activiteiten van twee thermische steenkoolmijnen van het staatsbedrijf Polska Grupa Gornicza (PGG) stop te zetten en om alle steenkoolmijnen van PGG tegen 2049 te sluiten. In het geval dat deze beslissing gevolgen heeft voor investeringen in de mijnbouw, zou de daling van de steenkoolproductie kunnen versnellen.
GEOLOGISCHE BOUW
De Ruhr heeft de steenkool in het zuiden blootgelegd, zodat men daar aan dagbouw kon doen. Naar het noorden toe duiken de lagen steeds dieper weg. Pas in 1850 startte de massaproductie in de centrale zone via schachtbouw. Hier delfde men vooral vette steenkool voor de metaalindustrie. In het zuiden had men toen vooral magere steenkool! De hele steenkoolformatie bevat ruim 80 ontginbare aders, met een reserve voor zeker 450 jaar.
SOORTEN MIJNSCHACHTEN
erbindingsschachten dienen voor de BELUCHTING van de mijn en voor het TRANSPORT van mijnarbeiders en machines. Dergelijke schacht neemt maar weinig ruimte in beslag. Via de hoofdschachten transporteert men de STEENKOOL naar de bovengrond waar de steenkool dan wordt gewassen en opgeslagen. De hoofdschacht met omringende gebouwen beslaat soms 100 ha.
CRISIS EN HEROPBLOEI
In het Ruhrgebied daalde de bevolking van 5,7 miljoen in 1960 naar 5,2 miljoen in 1990. Dit kwam door een afname van de steenkool en de staalindustrie. Veel werklozen trokken naar de randgebieden van het Ruhrgebied. Sedert 1990 is er een reconversie (omschakeling in de industrie). Nieuwe en moderne fabrieken werden opgericht! Het aantal inwoners is weer gestegen naar 5.9 miljoen (2005). In 2010 wonen er ongeveer 5,7 miljoen mensen in 11 grotere steden en 42 kleinere gemeenten.
PROBLEMEN IN HET RUHRGEBIED
Men onttrekt te veel zoetwater uit de Lippe, Emscher en Ruhr. Er zijn te grote verzakkingen in het gebied. Er ontstaan nu vaak overstromingen. De Ruhr levert vooral drinkwater. De Lippe zorgt voor koelwater en het kanalenstelsel. De Emscher moet het afvalwater afvoeren.
STEENKOOL
Steenkool bestaat uit afzettingen van plantenresten die in het geologisch verleden (de West-Europese steenkool in het carboon), zijn gevormd na langdurig aan hoge druk en warmte zijn blootgesteld, waarbij tamelijk zuivere koolstof en vluchtige verbindingen ontstonden, waarvan de laatste weer grotendeels zijn ontsnapt. De transformatie verloopt met toenemende blootstelling aan druk en temperatuur van veen via bruinkool naar steenkool en antraciet uiteindelijk naar grafiet. Dat voor dit proces in principe geen lange tijd nodig is, is in diverse experimenten bewezen. Hierbij werd organisch materiaal aan sterke druk onderworpen waarbij zich binnen een paar dagen steenkool vormde. Steenkool is een fossiele brandstof die in grote afzettingen wereldwijd verbreid te vinden is en het is een belangrijke energiebron voor industriële processen en elektriciteitscentrales. Ook wordt het na ontgassing als cokes gebruikt in hoogovens als koolstof- en energiebron bij de productie van ijzer. Voor energieopwekking is het de laatste decennia steeds minder in trek omdat bij de verbranding ervan veel meer koolstofdioxide, een broeikasgas, ontstaat dan bij de verbranding van aardolie of aardgas, en omdat het vaak vrij sterk verontreinigd is met o.a. zwavel waardoor bij de verbranding ook het schadelijke zwaveldioxide als bijproduct ontstaat. Het blijft echter een van de goedkoopste fossiele brandstoffen. In steenkoolafzettingen zijn vaak de afdrukken van de fossiele planten en bomen herkenbaar.
De voorraad steenkool is veruit het grootst. Zelfs de bewezen reserve zou de wereld, bij gelijkblijvend steenkoolverbruik, nog 180 jaar kunnen voorzien. Mocht ook de volledige speculatieve reserve winbaar blijken, kan daar nog 502 jaar steenkoolverbruik aan worden toegevoegd, zodat de aarde maximaal tot het jaar 2682 van steenkool kan worden voorzien. (In werkelijkheid zal ook het steenkoolverbruik in de nabije toekomst aanzienlijk stijgen.)
Recordverbruik steenkool in 2023, daling is ingezet. De wereldwijde vraag naar steenkolen bereikt dit jaar een recordpunt. Dat blijkt uit het jaarlijkse rapport van het Internationaal Energie Agentschap (IEA). De verwachting is wel dat die vraag de komende jaren zal afnemen. Volgens energiedeskundige Jilles van den Beukel van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) zitten er dan ook twee kanten aan de medaille.